Nie ujmując niczego z poziomu występu braciom Legun (choć na późniejsze wykonanie szlagieru Celine Dion z „Titanica” spuśćmy może zasłonę milczenia), warto też zwrócić uwagę na potężny kompleks kultury popularnej wobec tzw. „sztuki wysokiej”. Pierwsza czerpie garściami z drugiej, interpretuje i aranżuje jej utwory, ale wciąż widownia zjawisk popkulturowych (jak „Mam talent”) tak samo reaguje na wykonania w ich ramach utworów klasycznych: owacją. Jakby czuła się zaszczycona, jakby przez salę widowiskową odbyło się jakieś transitus bóstwa.

Nieprawda zatem, że kultura popularna kontestuje tzw. „kulturę wysoką” (piszę „tak zwaną” i używam cudzysłowu, bo nie jestem do końca przekonany o słuszności tego podziału. Czy ktoś kiedykolwiek wytyczył wyraźne granice? A czy Webber to sztuka wysoka czy popularna?). Tym bardziej, że wycieczki odbywają się także w drugą stronę: „klasycy” dość często flirtują z kulturą popularną, próbując łączyć te porządki. Bywa, że efektem jest kicz (Rubik), bywa że efekty są przynajmniej momentami interesujące (ktoś pamięta jeszcze Vanessę Mae albo przynajmniej Tytusa Wojnowicza?), zwykle jednak w poczuciu klasyfikacyjnej bezradności szufladkuje się je za pomocą etykietki „new age”, wrzucając do jednego worka z „muzyką do windy”. Bo co począć z takimi „Gregorians” na przykład? Wykonanie śpiewem gregoriańskim (a więc klasyka) klasyki (!) rocka (a więc kultura popularna) z towarzyszeniem syntezatorowych brzmień (new age!), w habitach (porządek klasyczny), ale kolorowych (popkultura! popkultura!). Sztuka to, czy ledwo podkład pod film z wakacji?

Czy to rywalizacja tych dwóch porządków, czy wzajemna inspiracja? A może po prostu wzajemna zazdrość – o klasę i o masę? Może artyści obu porządków szukają w ten sposób bilansu między poczuciem uprawiania sztuki wyższej a sztuki opłacalnej?

By wrócić do śpiewu kontratenorowego, posłuchajmy jednego z najwybitniejszych kontratenorów, Andreasa Scholla, na którego profilu w MySpace można zapoznać się z takimi właśnie eksperymentami. Oto fenomenalny głos Scholla zestawiony z …syntezatorowymi skrzypcami, syntezatorową perkusją, sentymentalnymi obrazkami.

Coś jednak nie brzmi, prawda?

PS. Warto sobie zestawić i zobaczyć pod rząd najsłynniejsze występy z brytyjskiego i polskiego „Mam talent”. Doskonale widać wtedy powtarzany do znudzenia mechanizm sprzedawania takiego występu: nieśmiały człowieczek, pokpiwające spojrzenia jurorów, potem występ, owacja publiczności, jurorom opadają szczęki, itp., itd… Reżyserzy się nie wysilają, sprawdzone schematy są najlepsze. Pisaliśmy o tym przy okazji sprawy Susan Boyle.